Staż pracy to dziś fundament decyzji kadrowych: urlopy, odprawy, dodatki – wszystko odbywa się na jego podstawie. Sejm uchwalił nowelizację Kodeksu pracy, nad którą pracował cały 2025 rok. Czekamy już tylko na podpis prezydenta. Nowe zasady ustalania stażu pracy będą obowiązywać od 2026 roku.
„Pracowałeś 5 lat na podstawie umowy zlecenia, a przez kolejne 7 prowadziłeś jednoosobową działalność gospodarczą? A może ostatnie 10 lat pracowałaś na samozatrudnieniu?” Dotychczas, w świetle prawa staż pracy za te lata w obu przypadkach, to dokładnie zero. Według Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej to niesprawiedliwie i postanowiono to skutecznie zmienić.
Zgodnie z uchwalonym we wrześniu 2025 r. brzmieniem nowelizacji, do stażu pracy będą wliczane następujące formy aktywności zawodowej (uwaga: pod warunkiem, że były opłacane wówczas składki emerytalne i rentowe):
- Prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej oraz współpraca z osobą prowadzącą działalność gospodarczą.
- Umowy cywilnoprawne: umowa zlecenia, umowa agencyjna, umowa o świadczenie usług.
- Członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych.
- Udokumentowane okresy pracy zarobkowej za granicą w formach innych niż stosunek pracy.
- Okres zawieszenia działalności gospodarczej ze względu na sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem.
Nowe przepisy wejdą w życie:
- od 1 stycznia 2026 r. – w sektorze publicznym;
- od pierwszego dnia miesiąca po upływie sześciu miesięcy od ogłoszenia ustawy w Dzienniku Ustaw – w sektorze prywatnym.
Pracownicy będą mieli 24 miesiące od dnia wejścia w życie stosownych przepisów u danego pracodawcy, by przedłożyć dokumenty potwierdzające dodatkowe okresy aktywności zawodowej. Jeżeli tego nie zrobią – pracodawca nie będzie zobowiązany ich uwzględnić.
Podstawowym dokumentem, potwierdzającym różne okresy i formy aktywności zawodowej, będzie zaświadczenie ZUS. W przypadku, gdy ZUS nie dysponuje danymi, pracownik może użyć innych dokumentów, jak: umowy, faktury, zaświadczenia od kontrahentów czy pracodawcy zagranicznego.
Jeśli różne okresy nowych rodzajów aktywności zawodowej nakładają się na siebie lub nakładają się z okresem pozostawania w stosunku pracy, to do stażu pracy zostanie doliczony tylko jeden z takich okresów – ten, który będzie korzystniejszy dla pracownika.
Dzięki „Ustawie stażowej” miliony pracowników zyskają nowe uprawnienia, takie jak:
- wyższy wymiar urlopu wypoczynkowego;
- wyższy dodatek stażowy;
- nabycie prawa do nagrody jubileuszowej lub nabycie prawa do kolejnego, wyższego jej poziomu;
- dostęp do większej liczby ofert pracy tam, gdzie wymagany jest konkretny staż pracy;
- dłuższy okres wypowiedzenia umowy o pracę;
- wyższą odprawę w przypadku rozwiązania umowy o pracę.
W konsekwencji praktycznej zarówno pracownicy, jak i pracodawcy będą musieli przygotować się na konieczność zgromadzenia dokumentów, przeliczeń oraz podejścia procesowego. Czy Twoja organizacja jest na to gotowa?
Poza tym, że nowelizacja wprowadza rzeczywistą zmianę przepisów, także realnie wyrównuje szanse wszystkich osób aktywnych zawodowo, niezależnie od formy wykonywanej pracy. „Bo każda praca zasługuje na uznanie.” Co myślicie o tej zmianie? Rewolucja czy większa przejrzystość i sprawiedliwość systemu prawa pracy?
