28 sierpnia 2025 r. Naczelny Sąd Administracyjny wydał ważne orzeczenie (sygn. I FSK 1035/22), które powinno zwrócić uwagę wszystkich przedsiębiorców dokonujących rozliczeń VAT w Polsce. NSA uznał, że po przedawnieniu zobowiązania podatkowego podatnik nie może skutecznie wystawić faktury korygującej ani rozliczyć jej w bieżącej deklaracji, nawet jeśli późniejsze okoliczności – wyroki sądowe czy ugody – zmieniają wysokość wynagrodzenia.Dla firm, zwłaszcza zagranicznych działających w Polsce, oznacza to konieczność skrupulatnego monitorowania terminów i podejmowania działań z wyprzedzeniem.
Sprawa, która zmieniła podejście do korekt
Wyrok NSA dotyczył spółki, która w 2014 r. wystawiła fakturę na częściowo wykonane usługi doradcze i marketingowe. Klient nie zapłacił, więc firma skorzystała z ulgi na złe długi i obniżyła podstawę opodatkowania oraz VAT. Niespłacona wierzytelność została sprzedana innej spółce, która wszczęła postępowanie o zapłatę. Lata sporów przyniosły zmienne rezultaty – początkowo sąd zasądził ponad 1 mln zł, co zmusiło firmę do ponownego wykazania VAT, ale późniejsze orzeczenia obniżyły kwotę do ok. 200 tys. zł. Po zawarciu ugody w 2020 r. spółka wystawiła fakturę korygującą.
Podatnik argumentował, że bieżący obowiązek podatkowy powstał w 2018 r., kiedy zapłacono kwotę zasądzoną we wcześniejszym wyroku – od tego momentu liczyć należy pięcioletni termin przedawnienia. Organy podatkowe oraz sądy obu instancji były innego zdania. Uznano, że zobowiązanie powstało już z chwilą wystawienia faktury w 2014 r., a pięcioletni termin przedawnienia upłynął z końcem 2019 r. Postępowanie cywilne oraz zastosowanie ulgi na złe długi nie zawiesiły ani nie przerwały biegu terminu przedawnienia. W efekcie faktura korygująca z 2020 r. nie wywołała żadnych skutków podatkowych.
Dlaczego termin przedawnienia jest kluczowy?
NSA przypomniał, że termin przedawnienia wynikający z art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej ma charakter materialnoprawny i działa w obie strony: chroni podatnika przed dochodzeniem zaległości przez fiskusa, ale równocześnie uniemożliwia mu wprowadzanie zmian w rozliczeniach po upływie terminu. KPMG podkreśla, że po upływie terminu przedawnienia nie jest możliwe skuteczne wystawienie faktury korygującej ani uwzględnienie jej w rozliczeniu za okres, w którym została wystawiona, a ustalenia stron transakcji czy wyroki sądów cywilnych nie mają znaczenia. Podobnie EY zwraca uwagę, że nawet znacząca zmiana wynagrodzenia nie pozwala na korektę po przedawnieniu.
Ta linia orzecznicza jest utrwalona – już w wcześniejszych sprawach NSA wskazywał, że po upływie terminu przedawnienia nie można podejmować działań wpływających na wysokość podatku, zarówno w celu jego zwiększenia, jak i zmniejszenia. Dla przedsiębiorców oznacza to, że po upływie pięciu lat od końca roku, w którym powstał obowiązek podatkowy, rozliczenie VAT staje się ostateczne. Nie pomaga zawarcie ugody, sądowe potwierdzenie innej wartości wynagrodzenia ani sprzedaż wierzytelności – z perspektywy podatku liczy się moment wystawienia pierwotnej faktury.
Co to oznacza dla firm z kapitałem zagranicznym w Polsce?
Zagraniczne podmioty prowadzące działalność w Polsce często napotykają na złożone i długotrwałe spory gospodarcze. Orzeczenie NSA podkreśla, że czas działa na niekorzyść podatnika – po upływie terminu przedawnienia nie można skorygować VAT, nawet jeśli negocjacje czy procesy cywilne trwają jeszcze kilka lat. Dlatego warto wdrożyć procedury, które pozwolą reagować wcześniej.
Jak uniknąć ryzyka, poniżej przedstawiamy dobre praktyki, które warto wprowadzić do swojego biznesu:
- Analiza sporów i należności – regularnie przeglądaj nierozliczone faktury i monitoruj, czy istnieje ryzyko braku zapłaty. Jeśli korzystasz z ulgi na złe długi, upewnij się, że spełnione są wszystkie warunki.
- Monitoring terminu przedawnienia – pamiętaj, że zobowiązania z tytułu VAT przedawniają się z końcem piątego roku kalendarzowego po roku wystawienia faktury. Warto prowadzić kalendarz podatkowy, który przypomni o zbliżającym się terminie.
- Korekta przed upływem pięciu lat – wszelkie korekty podstawy opodatkowania, np. w wyniku ugody czy przegranej sprawy, należy wprowadzać najpóźniej do upływu terminu przedawnienia. Po tym czasie fiskus nie zaakceptuje zmiany.
- Dokumentacja i komunikacja – gromadź dokumenty potwierdzające wysokość wynagrodzenia i terminy płatności. W przypadku sprzedaży wierzytelności informuj nabywcę o konsekwencjach podatkowych.
- Konsultacja z doradcą – przy sporach wieloletnich warto od początku współpracować z doradcą podatkowym, który pomoże ocenić skutki podatkowe i przygotować strategię działania.
Jak Bosetti & Stokłosa Consulting wspiera przedsiębiorców?
Bosetti & Stokłosa Consulting od ponad 30 lat doradza zagranicznym firmom inwestującym w Polsce. Nasz zespół ekspertów podatkowych i prawnych pomaga zapobiegać sytuacjom podobnym do opisanej powyżej.
Naszym celem jest, aby Twoja firma mogła skupić się na rozwoju biznesu, nie martwiąc się o ryzyka podatkowe. Jeżeli prowadzisz działalność w Polsce i chcesz upewnić się, że Twoje rozliczenia VAT są bezpieczne, skontaktuj się z nami. Chętnie przeanalizujemy Twoją sytuację i pomożemy dobrać odpowiednie rozwiązania.
Umów się na spotkanie z naszym specjalistą – napisz na adres: biuro@bosetti.pl
