W dniu 20 lipca 2018 r. uchwalona została ustawa o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów. Przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2019 r.
Duża część gruntów w Polsce nadal jest w użytkowaniu wieczystym. Jest to prawo specyficzne dla Polski, zbliżone do własności, ale nie będące własnością. Właścicielem pozostaje Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego, a użytkownik wieczysty musi uiszczać opłaty roczne i ma prawo czasowe (najczęściej na 99 lat).
W związku z tym, że użytkowanie wieczyste wywodzi się jeszcze z systemu socjalistycznego, od wielu lat proponowane są zmiany mające na celu prywatyzację nieruchomości objętych użytkowaniem wieczystym. Przykładem jest ustawa z dnia 29.07.2012 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości.
Ustawa z 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów definiuje grunty zabudowane na cele mieszkaniowe jako nieruchomości zabudowane jedynie budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi lub mieszkalnymi wielorodzinnymi, w których co najmniej połowę liczby lokali stanowią lokale mieszkalne, a także budynkami, o których mowa wcześniej wraz z budynkami gospodarczymi, garażami, innymi obiektami budowlanymi lub urządzeniami budowlanymi, umożliwiającymi prawidłowe i racjonalne korzystanie z budynków mieszkalnych. Ustawa nie dotyczy więc lokali będącymi lokalami użytkowymi (z wyjątkiem lokali w budynkach mieszkalnych wielolokalowych).
Przepisy nowej ustawy mają wejść w życie 1 stycznia 2019 r. Od tego momentu przekształcenie ma nastąpić z mocy prawa. Z tytułu przekształcenia dotychczasowy użytkownik wieczysty gruntu, przez 20 lat, od momentu zniesienia użytkowania wieczystego, będzie zobowiązany ponosić stosowną opłatę. Jej wysokość będzie równa wysokości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego. W ustawie przewidziano również możliwość udzielenia na rzecz użytkowników będących osobami fizycznymi określonej bonifikaty w razie chęci szybszej spłaty opłat. Bonifikaty nie obejmą jednak osób prawych.
W przypadku nieruchomości będącej własnością Skarbu Państwa bonifikata będzie udzielona osobie fizycznej, jeśli ta wniesie opłatę jednorazową za przekształcenie. Im wcześniej zdecyduje się to zrobić, licząc od momentu, w którym doszło do przekształcenia, tym bonifikata będzie wyższa (aż do 60 % w razie jednorazowej spłaty). W przypadku nieruchomości stanowiących własność samorządu terytorialnego udzielenie bonifikaty będzie zależało od podjęcia stosownej uchwały lub wydania zarządzenia.
Podstawą ujawnienia prawa własności gruntu w księdze wieczystej stanowić będzie zaświadczenie wydane przez starostę (w przypadku gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa) bądź organ władzy wykonawczej – w przypadku gruntów będących własnością jednostek samorządu terytorialnego.
Autor: Joanna Grześkowiak, specjalista ds. Prawnej Obsługi Klienta, Bosetti Global Consulting
