Wspólnicy spółki z o. o. mają prawo dywidendy, czyli do udziału w zysku wynikającym z rocznego sprawozdania finansowego, który jest przeznaczony do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników. Dywidenda może być wypłacana w formie zaliczek, ale w tym celu spółka musi wypełnić określone warunki.
Kodeks spółek handlowych przewiduje również możliwość wypłaty zaliczek dywidendowych, czyli wypłat z zysku osiągniętego od końca poprzedniego roku obrotowego, na poczet dywidendy, która po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego, będzie prawdopodobnie wypłacona z zysku za ostatni rok obrotowy.
Aby przekazać wspólnikom środki tytułem zaliczki na poczet dywidendy muszą zostać łącznie spełnione następujące przesłanki:
1) spółka posiada środki wystarczające na wypłatę zaliczki na poczet dywidendy,
2) spółka ma zatwierdzone sprawozdanie finansowe za poprzedni rok obrotowy i sprawozdanie to wykazuje zysk,
Sprawozdanie finansowe powinno zostać zatwierdzone nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia bilansowego. W przypadku spółek, których rok obrotowy jest rokiem kalendarzowym termin na sporządzenie sprawozdania upływa 31 marca, a termin na zatwierdzenie go uchwałą wspólników upływa 30 czerwca kolejnego roku. Praktycznie więc zaliczka może być wypłacana najwcześniej po pierwszym kwartale.
Zatwierdzone sprawozdanie powinno wykazywać zysk. Oznacza to, że w przypadku, gdy sprawozdanie finansowe za rok ubiegły wykazało stratę, nie jest dopuszczalna wypłata zaliczki, nawet jeśli na rachunku bankowym czy też w kapitale rezerwowym znajdują się wystarczające środki. Oznacza to także, że spółki nie mogą wypłacać zaliczki na poczet dywidendy w trakcie pierwszego roku swojej działalności.
3) kwota zaliczek nie przekracza połowy zysku osiągniętego od końca poprzedniego roku obrotowego, powiększonego o kapitały rezerwowe utworzone z zysku, którymi w celu wypłaty zaliczek może dysponować zarząd oraz pomniejszonego o niepokryte straty i udziały własne,
4) umowa spółki upoważnia Zarząd do wypłaty zaliczek na poczet dywidendy,
Upoważnienie takie może zostać dokonane tylko w umowie spółki. Jeśli zatem w pierwotnym tekście umowy nie zawarto takiego uprawnienia zarządu, możliwe jest jego wprowadzenie w trybie zmiany umowy spółki podczas posiedzenia protokołowanego przez notariusza oraz zgłoszenie tej zmiany do Krajowego Rejestru Sądowego.
5) podjęcie przez zarząd spółki stosownej uchwały w sprawie wypłaty zaliczki,
Istotny jest termin podjęcia tej uchwały. Wypłata zaliczek może się odbyć w terminie pomiędzy zatwierdzeniem sprawozdania finansowego a dniem wypłaty dywidendy. Przy czym wypłata powinna nastąpić później niż podjęcie uchwały.
6) przewidziane osiągnięcie zysku w danym roku obrotowym,
Zgodnie z art. 195 par. 2 KSH spółka może wypłacić zaliczkę na poczet przewidywanej dywidendy, a zatem takiej, której osiągnięcie nie jest pewne. Oznacza to, że w praktyce zaliczki na poczet dywidendy mogą być wypłacane jedynie do czasu zatwierdzenia sprawozdania finansowego za dany rok obrotowy. Po jego zatwierdzeniu zysk nie jest bowiem przewidywany, a pewny, i kompetencja do jego podziału przechodzi z zarządu na wspólników.
Zastosowanie się do powyższych ograniczeń ma istotne znaczenie praktyczne. Wypłata zaliczek wbrew powyższym zasadom skutkuje zobowiązaniem wspólników, którzy otrzymali nienależnie zaliczkę na poczet dywidendy, do jej zwrotu na zasadach określonych w art. 198 KSH. Za wypłatę wspólnikom zaliczki na poczet dywidendy ponad maksymalną dopuszczalną kwotę odpowiadają również solidarnie ze wspólnikiem członkowie organów spółki.
Autor: Dorota Jarzębowska, Prawnik, Bosetti Global Consulting
