Stół wigilijny to nie tylko przepyszne, nierzadko wyczekiwane cały rok potrawy, ale także tradycja i symbolika.
Sprawdźmy, jak w wymiarze kulinarnym i nie tylko obchodzi się Święta w Polsce.
Na wigilijnym stole w Polsce podaje się tradycyjnie 12 potraw. W rzeczywistości jednak jest to sprawa bardzo indywidualna. W wieczór wigilijny nie spożywa się potraw mięsnych.
Świąteczne menu, czyli co podaje się podczas polskiej Wigilii?
Kapusta jest obecna pod różnymi postaciami np. z grzybami, grochem, w formie gołąbków, jako pierogi.
Pierogi są stałym gościem na wigilijnym stole, wyżej wymienione z kapustą i grochem lub w innych postaciach jak np. w regionie Podlasia z nadzieniem z soczewicy.
Ryby nade wszystko, głównie słodkowodne, np. karp, szczupak, sandacz oraz śledzie serwowane są różnorodnie – w szarym sosie, smażone, faszerowane, krojone w plasterki i zalewane galaretą.
Zupy podawane są na pierwsze danie, np. zupa grzybowa, rybna lub z barszcz czerwony z buraków z uszkami nadziewanymi farszem grzybowym.
Kutia – potrawa słodka z maku, pszenicy i miodu. Według dawnych wierzeń symbolizuje dawne obrzędy ku czci zmarłych.
Piernik miodowy – deser ucierany z maku, miodu, żółtek, bakalii i odrobiny rumu. Podawany zwykle z kruchymi ciasteczkami, dawniej robionymi z mąki razowej i miodu.
Makowiec – zawijane ciasto z masą makową na biszkopcie. Według ludowych wierzeń mak, symbol urodzaju, płodności i spokojnego snu, zapewniał szczęście w miłości, a panny przyrządzały z niego potrawy, aby szybko wyjść za mąż.
Kompot z suszu – ma dość osobliwy smak. Napój robiony jest z suszonych śliwek, jabłek i gruszek.
Stary obyczaj nakazuje skosztowanie każdego specjału, nawet jeśli nie przepadamy za wszystkim. W ten sposób okazujemy szacunek dla płodów ziemi i zapewniamy bezpieczeństwo przed pustą spiżarnią.
Obyczaje i tradycje
Wigilia weszła do tradycji polskiej w XVIII wieku i ma raczej ściśle rodzinny charakter. Dobrym zwyczajem jest zapraszanie także osób samotnie spędzających Święta. Z myślą o nieobecnych, przy wigilijnym stole zostawia się jedno nakrycie wolne. Może ono czekać także na wędrowca lub niezapowiedzianego gościa.
Stałym punktem programu jest zwyczaj ubierania choinki, który dotarł do Polski w XIX wieku z Niemiec. Do stołu zasiadamy wraz z pojawieniem się na niebie pierwszej gwiazdy. Obyczaj powstał na pamiątkę gwiazdy betlejemskiej. Zanim jednak przystąpimy do spożywania posiłku, należy podzielić się opłatkiem składając życzenia bliskim. Po wieczerzy zaleca się nakarmić domowe lub, jeśli ktoś posiada, zagrodowe zwierzęta. Warto, bo mówiąc pół żartem pół serio, o północy przemówią one ludzkim głosem. W praktyce trudno to jednak zweryfikować, bowiem o północy właśnie odbywa się msza święta zwana Pasterką. Zwyczaj odprawiania liturgii nocnej pochodzi aż z V wieku i przywędrował do Polski wraz z chrześcijaństwem.
