Na stronie internetowej MF (www.mf.gov.pl) opublikowano wskazówki pomocne urzędnikom skarbowym w ocenie dochowania należytej staranności w odprowadzaniu podatku VAT przez przedsiębiorców. Jest to zbiór rad dla urzędników skarbowych, jednak stanowią one także wskazówkę dla przedsiębiorców.
Metodyka nie ma statusu objaśnień podatkowych (o których mowa w art. 14a § 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa), a zatem nie jest to dokument dający podatnikom ochronę podobną do interpretacji ogólnej.
W Metodyce wskazano przesłanki dochowania należytej staranności przez nabywców towarów w transakcjach krajowych, czyli w relacji z dostawcą towaru i okoliczności transakcji z nim zawieranej. Jednocześnie zaznaczono, że podjęcie działań wskazanych w Metodyce istotnie zwiększy prawdopodobieństwo dochowania przez podatnika należytej staranności.
Z dokumentu dowiadujemy się, że dopiero podatnik, który zignoruje obiektywne okoliczności, wskazujące na to, że transakcja może mieć na celu naruszenie prawa lub oszustwo, będzie miał zakwestionowane prawo do odliczenia podatku naliczonego.
Mając na uwadze mnogość sytuacji, które mogą wystąpić w praktyce życia gospodarczego – do rzetelnej oceny dochowania należytej staranności, w toku postępowania organy podatkowe mogą uwzględniać również inne okoliczności transakcji oraz podjęte przez podatnika działania. Oczywiście niepodjęcie działań wskazanych w Metodyce nie powoduje automatycznie utraty prawa do odliczenia VAT. W przypadku kwestionowania rozliczeń w VAT, można zawsze przedstawić dowolny inny sposób, w jaki dochowano należytej staranności przy zawieraniu transakcji.
Minister Finansów podzielił czynności jakie powinny być przeprowadzone na poszczególne etapy współpracy z kontrahentem, tj. na:
– etap rozpoczęcia współpracy
– etap kontynuacji współpracy z kontrahentem.
Poniżej przedstawiamy najważniejsze punkty z Metodyki, jakie wskazuje Minister Finansów.
Ocena na etapie rozpoczęcia współpracy, czyli co należy sprawdzić przede wszystkim:
-Rejestrację w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS) lub Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) – o ile była wymagana
-Kontrola rejestracji jako podatnik VAT czynny – nabywca może to zweryfikować przez usługę „Sprawdzenie statusu podmiotu VAT”, dostępną na Portalu Podatkowym lub poprzez złożenie wniosku do właściwego naczelnika urzędu skarbowego;
-kontrahent jest na moment transakcji wpisany do prowadzonego przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej wykazu podmiotów, które zostały wykreślone przez naczelnika urzędu skarbowego z rejestru jako podatnicy VAT lub które nie zostały zarejestrowane przez naczelnika urzędu skarbowego na podstawie art. 96 ust. 4a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku o VAT;
-kontrahent nie posiada lub pomimo żądania podatnika nie przedstawił wymaganych koncesji i zezwoleń dotyczących towarów będących przedmiotem planowanych transakcji;
-osoby zawierające umowę/dokonujące transakcji nie posiadają umocowania do działania w imieniu kontrahenta – podatnik może przykładowo zweryfikować umocowanie osób upoważnionych do udzielenia pełnomocnictw w imieniu kontrahenta na podstawie danych z KRS lub CEIDG
Ocena na etapie kontynuacji współpracy:
Weryfikacji w sposób regularny punktów z etapu rozpoczęcia współpracy
Kryteria transakcyjne:
-zawarcie transakcji bez ryzyka gospodarczego;
-płatność gotówką albo obniżenie ceny w razie płatności gotówką – w przypadku gdy wartość transakcji przekracza 15.000 zł;
-zapłata za towar na dwa odrębne rachunki bankowe (nie dotyczy mechanizmu podzielonej płatności),
rachunek podmiotu trzeciego lub rachunek zagraniczny;
-cena towaru znacząco odbiegała od ceny rynkowej –bez ekonomicznego uzasadnienia;
transakcja bez ekonomicznego uzasadnienia dotyczyła towarów, które należały do innej branży niż ta, w której działa kontrahent i których dotychczas podatnik od niego nie nabywał;
Autor: Paulina Milian, Główna Księgowa, Bosetti Global Consulting
