Polski Ład wprowadził zmiany dotyczące składek zdrowotnych od członków zarządu i osób powołanych do innych organów (np. komisji rewizyjnej). Sporne jest, czy składka zdrowotna ma być pobierana również od wynagrodzenia prokurenta – część doradców uważa, że nie ma podstaw prawnych.
Składki zdrowotne od wynagrodzenia członków zarządu
Od 1 stycznia 2022 m.in. członkowie zarządu powołani do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, którzy pobierają wynagrodzenie, podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego. Przychody otrzymywane z tytułu wykonywania obowiązków członka zarządu na mocy uchwały powołania, mają stanowić podstawę do obowiązkowej 9% składki zdrowotnej. Składkę należy liczyć od wynagrodzenia brutto. Nie można jej odliczyć od podatku. Spółka ma obowiązek zgłosić członków zarządu na formularzu ZUS ZUA.
Uwaga: jeżeli członek zarządu jednocześnie ma zawartą umowę o pracę, to należy rozróżnić dwie sytuacje:
- jeżeli umowa o pracę obejmuje wykonywanie pracy w zarządzie, to przychody z tytułu pełnienia funkcji w zarządzie i z tytułu umowy o pracę łącznie są przychodem ze stosunku pracy i składki zdrowotne są naliczane jak dla pracowników;
- jeżeli umowa o pracę nie obejmuje pełnienia funkcji w zarządzie, to od przychodów z umowy o pracę naliczane są składki zdrowotne dla zasadach dotyczących pracowników, a od przychodów z tytułu pełnienia funkcji w zarządzie naliczana jest od 2022 roku nowa składka zdrowotna w wysokości 9% (przed 2022 składka zdrowotna nie była naliczana od takiego wynagrodzenia).
Zasady powyższe obowiązują o ile dany członek zarządu nie podlega systemowi ubezpieczeń społecznych za granicą, pomimo wykonywania obowiązków na terenie Polski. Dla celów dowodowych konieczne jest wówczas posiadanie przez niego aktualnego formularza A1 wydanego przez zagraniczną instytucję ubezpieczeniową, co reguluje rozporządzenie 883/2004.
Praca najemna, praca na własny rachunek – czy składki zdrowotne obowiązują?
Rozporządzenie 883/2004 rozróżnia „pracę najemną”, „pracę na własny rachunek” oraz „inne przypadki” – w tej chwili nie wiemy jak ten nowy tytuł ubezpieczenia w postaci aktu powołania do pełnienia funkcji będzie kwalifikowany przez ZUS.
Normy kolizyjne pomiędzy różnymi systemami ubezpieczenia społecznego określa art. 11 i n. rozporządzenia 883/2004. Podstawowa norma jest taka, że podlega się ubezpieczeniu tego państwa, gdzie „praca najemna” lub „praca na własny rachunek” jest wykonywana. Od tej zasady są wyjątki, które wymagają zbierania dodatkowej dokumentacji (w szczególności zaświadczenie A1) i sprowadzają się do podlegania ubezpieczeniu w państwie zamieszkania. Jeżeli jednak pełnienie funkcji w zarządzie byłoby kwalifikowane jako „praca najemna” to członek zarządu, żeby nie podlegał ubezpieczeniu w Polsce musiałby bądź pełnić funkcję w ramach czasowego oddelegowania do Polski na okres do 24 miesięcy lub równolegle wykonywać „pracę najemną” w innym państwie, która byłaby „istotna”, jako miernik przyjmuje się tu 25% np. pod względem przychodów lub zaangażowania.
Zakwalifikowanie funkcji w zarządzie do „innego przypadku” zawsze powoduje, że członek zarządu podlega ubezpieczeniu w państwie zamieszkania. Natomiast w przypadku zbiegu „praca najemna” w Polsce i „praca na własny rachunek” za granicą, według rozporządzenia 883/2004 daje pierwszeństwo miejscu wykonywania „pracy najemnej”.
Autor: Jacek Wilczewski
