Transformacja gospodarki w kierunku neutralności klimatycznej nie jest możliwa bez zaangażowania sektora finansowego. Banki na całym świecie, również w Polsce, coraz aktywniej rozwijają ofertę zrównoważonego finansowania. To odpowiedź na rosnące potrzeby rynku, ale też na regulacje i oczekiwania społeczne, które zmieniają sposób działania instytucji finansowych.
Zrównoważone finansowanie obejmuje różnorodne produkty i instrumenty, których celem jest wspieranie inwestycji zgodnych z zasadami środowiskowymi, społecznymi i ładu korporacyjnego, czyli tzw. kryteriami ESG. Przedsiębiorcy mogą dzięki temu pozyskiwać środki m.in. na transformację energetyczną, redukcję emisji CO₂, wdrażanie gospodarki obiegu zamkniętego czy inwestycje w odnawialne źródła energii.
Rynek zrównoważonych instrumentów rośnie
Zainteresowanie zielonym finansowaniem systematycznie rośnie, zarówno w Europie, jak i na świecie. Szacunki pokazują, że w 2024 roku wartość globalnych emisji tzw. zielonych obligacji, zrównoważonych pożyczek czy innych instrumentów wspierających zrównoważony rozwój przekroczyła 1,65 biliona dolarów. To wzrost w porównaniu do roku 2023, kiedy łączna wartość takich emisji wyniosła niespełna 1,5 biliona dolarów.
Trend ten nie jest przypadkowy. Świadomość biznesu dotycząca wyzwań klimatycznych i społecznych stale rośnie. Firmy coraz częściej traktują działania z obszaru ESG nie jako obowiązek, ale jako element długoterminowej strategii budującej wartość przedsiębiorstwa i ograniczającej ryzyka.
Nie bez znaczenia są również zmiany regulacyjne. Na przykład Unia Europejska intensywnie pracuje nad stworzeniem jednolitych standardów raportowania niefinansowego i taksonomii zrównoważonych inwestycji. Dzięki temu inwestorzy, ale też banki, mogą lepiej oceniać, które projekty rzeczywiście wspierają cele klimatyczne i społeczne.
Banki zmieniają podejście do finansowania
Zrównoważone finansowanie to dziś nie tylko okazja do rozwoju oferty produktowej, ale też konieczność wynikająca z zarządzania ryzykiem. Banki coraz częściej uwzględniają czynniki ESG w podejmowaniu decyzji kredytowych, w ocenie partnerów biznesowych czy przy zatwierdzaniu nowych produktów.
Jak pokazują dane z rynku, instytucje finansowe ograniczają finansowanie sektorów uznawanych za niezgodne z zasadami zrównoważonego rozwoju. Dotyczy to przede wszystkim branż, które w największym stopniu przyczyniają się do emisji gazów cieplarnianych lub degradacji środowiska.
Jednocześnie ponad 80% banków deklaruje, że chce rozwijać ofertę zielonych produktów. Oznacza to, że przedsiębiorstwa planujące inwestycje związane z poprawą efektywności energetycznej, obiegiem zamkniętym czy adaptacją do zmian klimatu mogą liczyć na rosnące wsparcie.
Gospodarka obiegu zamkniętego zyskuje na znaczeniu
Jednym z kierunków, w które chętnie inwestują firmy w ramach zrównoważonego finansowania, jest gospodarka obiegu zamkniętego (GOZ). To koncepcja zakładająca ograniczenie zużycia surowców, wydłużenie cyklu życia produktów i maksymalne wykorzystanie odpadów w procesach produkcyjnych.
Idea GOZ staje się szczególnie istotna w branżach generujących duże ilości odpadów. Przykładem może być sektor budowlany, w którym od 2024 roku obowiązują nowe wymogi dotyczące selektywnej zbiórki odpadów. Firmy muszą oddzielać m.in. drewno, metale, szkło, tworzywa sztuczne, gips i odpady mineralne. To zmusza je do inwestowania w nowe systemy zarządzania materiałami, co często wiąże się z koniecznością pozyskania dodatkowego finansowania.
Warto podkreślić, że koncepcja gospodarki cyrkularnej dotyczy niemal każdego sektora. Coraz więcej przedsiębiorstw, niezależnie od wielkości czy branży, dostrzega korzyści wynikające z zamknięcia obiegu surowców i minimalizacji odpadów.
Banki, odpowiadając na te potrzeby, tworzą dedykowane linie finansowe, w ramach których środki mogą być przeznaczone m.in. na:
- wdrażanie rozwiązań umożliwiających recykling surowców,
- rozwój technologii ponownego wykorzystania produktów,
- modernizację procesów produkcyjnych w celu ograniczenia odpadów,
- inwestycje w systemy monitorowania zużycia surowców.
Zrównoważone finansowanie wspiera transformację biznesu
Zmiany klimatyczne, rosnące koszty energii, presja konsumentów i regulacje prawne sprawiają, że transformacja gospodarki staje się koniecznością. Zrównoważone finansowanie to narzędzie, które może znacząco przyspieszyć ten proces, minimalizując jednocześnie ryzyka finansowe.
Dla przedsiębiorców oznacza to możliwość realizacji inwestycji, które jeszcze kilka lat temu były poza ich zasięgiem ze względu na koszty. Dziś, dzięki zielonym obligacjom, kredytom powiązanym z celami zrównoważonego rozwoju czy innym instrumentom finansowym, można sfinansować:
- budowę i modernizację instalacji OZE,
- projekty zmniejszające emisyjność zakładów,
- inwestycje w efektywność energetyczną,
- działania z zakresu gospodarki wodnej i odpadowej,
- projekty dostosowujące firmy do skutków zmian klimatycznych.
Banki coraz chętniej oferują również produkty, w których oprocentowanie lub marża uzależnione są od realizacji określonych wskaźników zrównoważonego rozwoju. Takie podejście motywuje firmy do rzeczywistej poprawy swoich wyników w obszarze środowiskowym i społecznym.
Zrównoważone finansowanie – wyzwania i perspektywy
Choć rynek zielonych instrumentów dynamicznie rośnie, nadal stoi przed wieloma wyzwaniami. Najważniejsze z nich to:
- brak jednolitych, globalnych standardów oceny zrównoważonych projektów,
- ryzyko tzw. greenwashingu, czyli pozornego wspierania ekologii,
- konieczność dostosowania się do szybko zmieniających się regulacji,
- potrzeba edukacji zarówno wśród przedsiębiorców, jak i instytucji finansowych.
Eksperci są jednak zgodni – rola zrównoważonego finansowania będzie rosła. Banki, inwestorzy i przedsiębiorstwa wspólnie kształtują nowy standard działania, w którym kwestie środowiskowe, społeczne i zarządcze stają się integralną częścią strategii biznesowej.
W kolejnych latach możemy spodziewać się dalszego rozwoju oferty finansowej wspierającej cele klimatyczne i społeczne, a także rosnącej presji regulacyjnej, która zmotywuje kolejne podmioty do aktywnego włączania się w proces zielonej transformacji.
