Postępowanie nakazowe i upominawcze oraz wydawany po ich przeprowadzeniu nakaz zapłaty to obecnie jedne z najszybszych sposobów na odzyskanie należności firmy.
W jaki sposób skorzystać z tych procedur?
Właściwie każdy przedsiębiorca powinien poznać odpowiedź na te pytania.
W dochodzeniu przez przedsiębiorców ich należności liczy się przede wszystkim czas. Jeżeli postępowanie trwa zbyt długo – a trzeba pamiętać, że również od uzyskania prawomocnego orzeczenia do jego wyegzekwowania przeważnie mija sporo czasu – to z biznesowego punktu widzenia odzyskanie pieniędzy może nie mieć dla przedsiębiorcy większego znaczenia. Stąd warto uzyskać – w postępowaniu nakazowym lub upominawczym – nakaz zapłaty, który sąd może wydać, gdy w sprawie chodzi o roszczenia pieniężne lub świadczenia rzeczy zamiennych. Jeżeli pozwany nie zaskarży nakazu, sprawa może zakończyć się stosunkowo szybko. Jak więc uzyskać nakaz zapłaty we wskazanych postępowaniach?
Na czym polega postępowanie nakazowe?
Zgodnie z art. 484(1) kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.) sąd wydaje nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym na wniosek powoda zgłoszony w pozwie. Tym samym sąd nie wszczyna tego postępowania z urzędu. Powód zaś, co prawda, zawsze ma prawo żądać wydania nakazu zapłaty, jednak jego wniosek może być uwzględniony tylko wówczas, gdy zostaną spełnione przesłanki określone w art. 485 par. 1 k.p.c. Według tego przepisu nakaz zapłaty wydaje się wówczas, gdy fakty uzasadniające dochodzone roszczenie są udowodnione dołączonym do pozwu:
- dokumentem urzędowym;
- zaakceptowanym przez dłużnika rachunkiem;
- wezwaniem dłużnika do zapłaty i pisemnym oświadczeniem dłużnika o uznaniu długu.
Ponadto nakaz zapłaty jest wydawany:
- przeciwko zobowiązanemu z weksla lub czeku należycie wypełnionego, których
- prawdziwość i treść nie nasuwają wątpliwości;
- na podstawie dołączonej do pozwu umowy, dowodu spełnienia wzajemnego świadczenia niepieniężnego, dowodu doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, jeżeli powód dochodzi należności zapłaty świadczenia pieniężnego w sensie ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych.
W związku z tym postępowanie nakazowe jest wygodnym narządzeniem do dochodzenia należności przez przedsiębiorców od swoich kontrahentów lub klientów. Zwłaszcza, że sąd powinien rozpoznać ich wniosek o wydanie nakazu zapłaty w ciągu dwóch miesięcy od wniesienia pozwu.
Oczywiście wydanie nakazu zapłaty może zostać zaskarżone, jednak już od chwili wydania jest on tytułem zabezpieczenia, który można wykonać bez nadawania klauzuli wykonalności.
Kiedy można skorzystać z postępowania upominawczego?
Do postępowania nakazowego – pod wieloma względami – podobne jest postępowanie upominawcze.
Również w tym przypadku chodzi o wydanie nakazu zapłaty.
Jednak sąd samodzielnie – z urzędu, a więc bez wniosku powoda – bada, czy zachodzą przesłanki do wydania nakazu zapłaty.
Co do zasady będzie to możliwe, gdy powód dochodzi roszczenia pieniężnego albo świadczenia innych rzeczy zamiennych.
Nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym nie może zostać wydany, gdy:
- roszczenie jest oczywiście bezzasadne;
- twierdzenia co do faktów budzą wątpliwość;
- zaspokojenie roszczenia zależy od świadczenia wzajemnego.
Dlatego wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym nie następuje automatycznie, gdy tylko powód, np. przedsiębiorca, złoży pozew mający na celu dochodzenie roszczeń pieniężnych lub rzeczy zamiennych. Sąd zawsze ma obowiązek przeanalizować sprawę – a mówiąc dokładniej złożone w niej dokumenty, w tym zwłaszcza sam pozew.
Nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym lub upominawczym zamyka sprawę tylko wówczas, gdy pozwany nie wniesie sprzeciwu. Jeżeli to czyni, trzeba liczyć się z tym, że sprawa zostanie rozpatrzona na zasadach ogólnych.
r.pr. Aneta Arvati
