Część 2: Czym ta dekarbonizacja właściwie jest?
W poprzednim artykule opowiedzieliśmy o pakiecie OMNIBUS, czyli o projekcie zmian w Dyrektywie CSRD i innych obowiązujących obecnie regulacjach związanych ze zrównoważonym rozwojem i walką ze zmianami klimatu. Wskazaliśmy co zawiera pakiet OMNIBUS (znaczne ograniczenie obowiązków sprawozdawczych i obciążeń administracyjnych dla firm), a czego nie zawiera (rezygnacji z procesu dekarbonizacji).
Czas zatem na więcej (oczywistych i nieco mniej oczywistych) informacji czym dekarbonizacja w istocie jest.
Dekarbonizacja przemysłu to proces systematycznego ograniczania emisji dwutlenku węgla (CO₂) i innych gazów cieplarnianych, mający na celu minimalizację wpływu działalności przemysłowej na zmiany klimatyczne oraz osiągnięcie neutralności węglowej. To wyzwanie dotyczy zarówno energetyki, jak i produkcji, logistyki czy budownictwa – wszędzie tam, gdzie emisje CO₂ są znaczące.
Typowe i wielokrotne omawiane sposoby na zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych to:
- Modernizacja infrastruktury przemysłowej i budynkowej – wymiana przestarzałych urządzeń, wdrażanie energooszczędnych maszyn i automatyzacja procesów;
- Optymalizacja procesów produkcyjnych, która przekłada się na lepsze (czytaj: oszczędniejsze) wykorzystanie różnych zasobów.
- Zmiana źródeł energii – przechodzenie z paliw kopalnych na odnawialne źródła energii, takie jak fotowoltaika, energia wiatrowa czy biomasa;
- Wdrażanie nowych technologii – wykorzystanie pomp ciepła, systemów odzysku ciepła czy ko- i trigeneracji.
Jest też często pomijany czynnik, który ma kolosalne znaczenie – edukacja. Wiedza zwiększa świadomość ludzi. Wyższy poziom świadomości to niższy stopień marnotrawstwa, lepsze wykorzystanie zasobów, kreatywność i szukanie coraz bardziej efektywnych rozwiązań.
I warto też uczyć się poprzez przykłady rozwiązań i obszarów, które warto eksplorować we własnej praktyce biznesowej:
- Instalowanie energooszczędnych systemów oświetleniowych wyposażonych w funkcje reagowania na ruch oraz światło z zewnątrz;
- Odzysk ciepła odpadowego – z różnych procesów, urządzeń i instalacji – do podgrzewania wody użytkowej w instalacjach lub do produkcji chłodu. Stosowany z powodzeniem w wielu przedsiębiorstwach (ale na pewno nie w wystarczająco wielu). Pozwala w istotnym stopniu ograniczyć zużycie gazu i prądu.
- Zmiana kotłowni gazowych na biogazownie, jeśli lokalne warunki i otoczenie biznesowe na to pozwalają (bliskość i dostępność źródła odpadów organicznych);
- Wykorzystanie biometanu w konwencjonalnych instalacjach (jeszcze niezbyt powszechne w Polsce, ale mamy nadzieję, że to się zmieni);
- Stosowanie nowoczesnych systemów ogrzewania i chłodzenia z wykorzystaniem np. pomp ciepła i wiele innych.
Na większa skalę to także zmiany technologiczne w ciężkim przemyśle – w branży stalowej czy budownictwie, gdzie pojawia się coraz większy udział w produkcji zielonej energii oraz materiałów z recyklingu.
I wreszcie obiecujące pomysły wychwytywania i sekwestracji CO₂ (proces wychwytywania i przechowywania gazu CO2 z atmosfery lub emisji przemysłowych) w celu wykorzystania go do produkcji syntetycznych).
Kolejną ideą, często nie kojarzoną bezpośrednio z dekarbonizacją jest Gospodarka Obiegu Zamkniętego (GOZ). A jest ona absolutnie kluczowym elementem ograniczania emisji poprzez optymalizację wykorzystania zasobów i ograniczenie odpadów.
GOZ minimalizuje ślad węglowy między innymi poprzez:
- Recykling surowców;
- Zastępowanie surowców naturalnych odpadami;
- Współpraca w łańcuchu wartości – np. odpady jednej firmy jako surowce dla innej;
- Odzysk energii z odpadów.
Główną zasadą GOZ powinno być jednak nie tyle wykorzystanie powstałych odpadów, co dążenie do ich minimalizacji poprzez nowe wzorce konsumpcji i zmiany w procesach biznesowych.
A to już przekłada się bezpośrednio na redukcje kosztów i wyniki finansowe oraz konkurencyjność firm.
Stąd już tylko krok do stwierdzenia, że choć celem dekarbonizacji jest zmniejszenie emisji i powstrzymanie zmian klimatu, to wdrożenie tej idei nie uda się, jeśli nie zintegruje się jej ze strategią biznesową firmy (czyli jeśli firmy te nie dostrzegą w tym wymiernych korzyści finansowych). A zrobić to naprawdę warto, bo dekarbonizacja, o ile wprowadzona jest rozsądnie, naprawdę się opłaca – przynosi wymierne efekty w postaci mniejszych kosztów, zwiększonych przychodów i bardziej efektywnych procesów.
W następnym artykule podamy kilka konkretnych wskazówek, jak proces dekarbonizacji rozpocząć, uniknąć czyhających na tej drodze pułapek i wygenerować jak najwięcej korzyści dla przedsiębiorstwa i środowiska naturalnego.
Zapraszamy do lektury:
„Od danych do działania – dekarbonizacja w zakładach produkcyjnych”, Część 1: Pakiet OMNIBUS – co naprawdę ogłosiła Komisja Europejska 26 lutego?
