Unia Europejska kontynuuje swoje zaangażowanie w rozwój nowoczesnej, zrównoważonej infrastruktury energetycznej. 3 kwietnia 2025 roku Komisja Europejska ogłosiła nowy nabór wniosków o dofinansowanie dla strategicznych projektów w obszarze energetyki. Maksymalna wartość środków przeznaczonych na wsparcie to 600 mln euro, a środki te zostaną przydzielone w ramach instrumentu „Łącząc Europę – Energia” (CEF Energy). To istotna wiadomość zarówno dla podmiotów działających w sektorze energetycznym, jak i dla krajów członkowskich, które dążą do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego oraz przyspieszenia transformacji w kierunku gospodarki niskoemisyjnej.
Czym jest CEF Energy?
Instrument „Łącząc Europę – Energia” to narzędzie finansowe stworzone z myślą o wspieraniu rozwoju transgranicznej infrastruktury energetycznej. Celem programu jest eliminacja wąskich gardeł w przesyle energii, integracja rynków krajowych oraz zwiększenie udziału odnawialnych źródeł w miksie energetycznym Europy. CEF Energy funkcjonuje w ramach większego programu „Łącząc Europę” i dysponuje budżetem przekraczającym 5,8 mld euro na lata 2021–2027. Wspierane inicjatywy muszą mieć strategiczne znaczenie – nie tylko dla danego kraju, ale dla całej Unii Europejskiej.
Kto może ubiegać się o środki?
Ogłoszony nabór jest skierowany do projektów znajdujących się na liście tzw. Projektów Wspólnego Zainteresowania (PCIs) oraz Projektów Wzajemnego Zainteresowania (PMIs). Lista ta została opracowana zgodnie z nowymi przepisami rozporządzenia TEN-E i obejmuje inicjatywy, które mają kluczowe znaczenie dla europejskiej sieci energetycznej. Uprawnieni wnioskodawcy mogą ubiegać się o dofinansowanie zarówno na etapie prac przygotowawczych, jak i realizacyjnych. Termin składania aplikacji upływa 16 września 2025 r., a wyniki naboru zostaną ogłoszone na początku 2026 roku.
W jakich obszarach można realizować projekty?
Nowy nabór obejmuje szeroki zakres działań w sektorze energetycznym – od elektroenergetyki, przez infrastrukturę wodorową, aż po systemy wychwytywania i składowania dwutlenku węgla. Istotnym kryterium wyboru projektów będzie ich znaczenie dla integracji rynku energii, bezpieczeństwa dostaw oraz zdolności do wspierania neutralności klimatycznej.
Dzięki CEF Energy możliwe jest realizowanie projektów transgranicznych, które w normalnych warunkach byłyby trudne do sfinansowania ze środków krajowych. Projekty mogą obejmować m.in. budowę nowych połączeń międzysystemowych, tworzenie infrastruktury przesyłowej dla zielonego wodoru czy rozwój sieci do składowania CO₂ pochodzącego z przemysłu.
Polska wśród krajów zaangażowanych
Na ogłoszonej liście projektów znajdują się także inicjatywy z udziałem Polski. Dotyczą one trzech obszarów: energetyki, wodoru i wychwytywania emisji CO₂. Wśród nich warto wyróżnić planowane połączenie elektroenergetyczne między Polską a Litwą (Harmony Link), projekt międzynarodowego przesyłu wodoru obejmujący sześć krajów (Nordic-Baltic Hydrogen Corridor) oraz inicjatywę podmorskiego transportu CO₂ do składowisk (Bifrost).
Udział Polski w tych projektach świadczy o rosnącej roli naszego kraju w budowaniu regionalnego bezpieczeństwa energetycznego i jego aktywności w transformacji energetycznej. Projekty te mają również duży potencjał inwestycyjny i technologiczny – mogą przyczynić się do rozwoju innowacyjnych rozwiązań i powstawania nowych miejsc pracy.
Wsparcie dla potencjalnych wnioskodawców
Aby ułatwić przygotowanie aplikacji, Komisja Europejska zaplanowała internetowe wydarzenie informacyjne, które odbędzie się 22 maja 2025 r. W jego trakcie przedstawione zostaną szczegóły dotyczące procedury aplikacyjnej, kryteriów oceny oraz ogólnych celów politycznych, którym nabór ma służyć. To dobra okazja dla potencjalnych beneficjentów, by uzyskać odpowiedzi na pytania i lepiej przygotować się do udziału w konkursie.
Dlaczego to ważne?
Wspieranie rozwoju infrastruktury energetycznej to jeden z kluczowych filarów polityki klimatyczno-energetycznej Unii Europejskiej. Projekty realizowane w ramach CEF Energy służą nie tylko zwiększeniu efektywności systemu przesyłowego czy integracji rynku, ale również wspierają szersze wdrażanie odnawialnych źródeł energii. Bez odpowiednich połączeń transgranicznych i elastycznych systemów nie da się skutecznie zarządzać rosnącą ilością energii produkowanej ze źródeł takich jak wiatr czy słońce.
Dodatkowo, rozwój infrastruktury wodorowej i systemów CCS (carbon capture and storage) wpisuje się w długoterminową wizję neutralności klimatycznej UE. Inwestowanie w te obszary nie tylko wspiera redukcję emisji, ale także otwiera nowe ścieżki technologiczne dla przemysłu i transportu.
Podsumowanie
Nowy nabór ogłoszony przez Komisję Europejską to realna szansa dla krajów i firm zaangażowanych w rozwój nowoczesnej infrastruktury energetycznej. W dobie transformacji energetycznej i konieczności zwiększenia odporności systemów na kryzysy geopolityczne, takie wsparcie nabiera szczególnego znaczenia. Udział w konkursie CEF Energy może przynieść nie tylko korzyści finansowe, ale również wzmocnić pozycję podmiotów uczestniczących w europejskim rynku energii.
