Podatek od czynności cywilnoprawnych obejmuje wiele umów niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Ustawa z dnia 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych wskazuje krąg zdarzeń podlegających opodatkowaniu, stawkę podatku oraz datę powstania obowiązku podatkowego. W artykule wskazano najczęściej spotykane w przedsiębiorstwach umowy będące przedmiotem opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Podatnicy zobowiązani są w terminie 14 dni od daty powstania obowiązku podatkowego do złożenia deklaracji PCC-3 oraz wpłaty podatku. Wyjątkiem są czynności dokonane w formie aktu notarialnego. W takim przypadku notariusz przejmuje rolę płatnika. Nie musimy również składać deklaracji podatkowej.
W przypadku umowy sprzedaży podatek płacony jest przez kupującego. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą zawarcia umowy. Stawka podatku wynosi 2% wartości rynkowej rzeczy, nieruchomości oraz spółdzielczego prawa do lokalu. Przy sprzedaży praw majątkowych np. udziałów w spółce z o.o. stawka podatku została obniżona do 1%. Od 1 stycznia 2024 nabywający co najmniej sześć lokali w jednej nieruchomości gruntowej jest zobowiązany do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych w wysokości 6%. We wskazanym przypadku podatek należy zapłacić również gdy sprzedaż nieruchomości została opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Obowiązek podatkowy w przypadku umowy pożyczki powstaje z chwilą zawarcia umowy. Gdy kwota pożyczki nie jest znana w chwili zawarcia umowy, a wypłata następuje niejednokrotnie obowiązek podatkowy powstanie z chwilą każdorazowej wypłaty środków pieniężnych. Stawka podatku wynosi 0,5%. Zwolnione od podatku są spółki kapitałowe, które otrzymały pożyczkę od wspólnika (akcjonariusza).
Opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają także umowy spółki oraz jej zmiany. Do podatku zobowiązani są wspólnicy w przypadku spółki cywilnej lub sama spółka w pozostałych przypadkach. Stawka podatku wynosi 0,5%, natomiast podstawa opodatkowania to wartości wkładów zwiększających majątek spółki.
Pozostałe czynności będące przedmiotem opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych to umowa darowizny w części dotyczącej przejęcia długów lub zobowiązań darczyńcy, umowa dożywocia, umowa o dział spadku lub zniesienia współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat, ustanowienie hipoteki, ustanowienie odpłatnego użytkowania oraz umowa depozytu nieprawidłowego. Wskazane czynności występują incydentalnie w podmiotach prowadzących działalność gospodarzą i zostały pominięte w niniejszym opracowaniu.
