1 czerwca 2023 r. Prezydent RP podpisał ustawę z 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw.
Wśród zmian przewidzianych w pakiecie SLIM VAT 3 wskazać można:
• podwyższenie do 2 mln euro limitu wartości sprzedaży (wraz z kwotą podatku) relewantnego dla uzyskania statusu małego podatnika,
• modyfikację zasad i trybu wydawania, zmiany i uchylania wiążącej informacji stawkowej,
• określenie zasad stosowania przez podatnika VAT kursu przeliczeniowego dla faktury korygującej, jeżeli pierwotna faktura została wystawiona w walucie obcej,
• modyfikację zasad wykazywania przez podatnika podatku od towarów i usług wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów ze stawką 0 proc.,
• uszczegółowienie definicji bagażu osobistego podróżnego przybywającego z terytorium państwa trzeciego na terytorium kraju stosowanej na potrzeby zwolnienia od podatku od towarów i usług importu towarów przywożonych w tym bagażu,
• zniesienie wymogu posiadania przez podatnika podatku od towarów i usług faktury dokumentującej wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów jako warunku skorzystania z prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tego tytułu,
• liberalizację przesłanek szybszego zwrotu podatku od towarów i usług podatnikom dokonującym transakcji bezgotówkowych,
• modyfikację zasad ustalania sankcji VAT.
Natomiast do najistotniejszych zmian w zakresie pozostałych ustaw należy zaliczyć:
• częściowe ujednolicenie zasad i trybu wydawania, zmiany i uchylania wiążącej informacji stawkowej, wiążącej informacji akcyzowej, wiążącej informacji taryfowej oraz wiążącej informacji o pochodzeniu towaru
• wprowadzenie możliwości przymusowego dochodzenia podatku od towarów i usług, który będzie rozliczony w korektach deklaracji składanych poza procedurami szczególnymi w Polsce jako państwie członkowskim konsumpcji, w przypadku gdy miejscem opodatkowania transakcji jest Polska, natomiast państwem jego identyfikacji do procedury szczególnej jest inne państwo i w tym państwie została złożona deklaracja,
• podwyższenie kwot wolnych od podatku w podatku od spadków i darowizn,
• rozszerzenie katalogu dochodów (przychodów) traktowanych jako osiągane na terytorium Polski przez podatników podlegających ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w podatku dochodowym od osób fizycznych,
• rozszerzenie katalogu przychodów z kapitałów pieniężnych oraz katalogu zwolnień od podatku,
• modyfikację zakresu podmiotowego ulgi rehabilitacyjnej oraz warunków korzystania z tzw. ulgi na dziecko,
• rozszerzenie katalogu dochodów (przychodów), od których podatek dochodowy od osób fizycznych pobiera się w wysokości 19 proc.,
• zmianę zasad udostępniania podatnikom zeznań podatkowych za pośrednictwem e-Urzędu Skarbowego,
• rozszerzenie katalogu środków, którymi może być uznany rachunek VAT,
• zmianę właściwości rzeczowej niektórych organów podatkowych,
• wprowadzenie nowej instytucji prawnej, tj. przeglądu wydatków.
SLIM VAT 3 wprowadził zmiany w ustalaniu sankcji VAT. Wysokość kary zależeć będzie teraz od uznania organu, choć ma być bardziej sprawiedliwie.
Sankcja VAT to dodatkowe zobowiązanie w podatku od towarów i usług, ustalane wobec podatników, którzy nie złożyli deklaracji podatkowej oraz nie wpłacili kwoty zobowiązania podatkowego, lub którzy w złożonej deklaracji podatkowej wykazali:
• kwotę zobowiązania podatkowego niższą od kwoty należnej,
• kwotę zwrotu różnicy podatku lub kwotę zwrotu podatku naliczonego wyższą od kwoty należnej,
• kwotę różnicy podatku do obniżenia kwoty podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe wyższą od kwoty należnej,
• kwotę zwrotu różnicy podatku, kwotę zwrotu podatku naliczonego lub kwotę różnicy podatku do obniżenia kwoty podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe, zamiast wykazania kwoty zobowiązania podatkowego podlegającej wpłacie do urzędu skarbowego.
Regulacje dotyczące omawianej sankcji zawarte są w ustawie o VAT (art. 112b – 112c). Aktualnie obowiązujące przepisy przewidują, że wysokość sankcji VAT wynosi do 30 proc. kwoty zaniżenia zobowiązania podatkowego, kwoty zawyżenia zwrotu różnicy podatku, zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe.
W określonych sytuacjach sankcja może ulec jednak obniżeniu bądź podwyższeniu.
Sankcja VAT nie zostanie ustalona:
1) jeśli przed dniem wszczęcia kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowej podatnik:
złożył odpowiednią korektę deklaracji podatkowej albo
złożył deklarację podatkową z wykazanymi kwotami podatku
– oraz wpłacił na rachunek urzędu skarbowego kwotę wynikającą ze złożonej deklaracji albo korekty deklaracji podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę;
2) w zakresie ustalania dodatkowego zobowiązania podatkowego, w przypadku gdy zaniżenie kwoty zobowiązania podatkowego lub zawyżenie kwoty zwrotu różnicy podatku, zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe, wiąże się z:
popełnionymi w deklaracji błędami rachunkowymi lub oczywistymi omyłkami, nieujęciem podatku należnego lub podatku naliczonego w rozliczeniu za dany okres rozliczeniowy, a podatek należny lub podatek naliczony został ujęty w poprzednich okresach rozliczeniowych lub w okresach następnych po właściwym okresie rozliczeniowym, jeżeli nastąpiło to przed dniem wszczęcia kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowej;
3) w zakresie ustalenia dodatkowego zobowiązania podatkowego w stosunku do osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe.
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (sprawa C-935/19). przesądził 15 kwietnia 2021 r. , że polskie przepisy – z uwagi na brak uwzględnienia przy ustalaniu kary charakteru i wagi konkretnego naruszenia – są sprzeczne z dyrektywą Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. oraz z unijną zasadą proporcjonalności. Trybunał wyraził wyraźny sprzeciw wobec regulacji przewidującej sankcję niezależnie od przyczyny stwierdzonej nieprawidłowości. Wskazał też na potrzebę skonstruowania przepisów w taki sposób, by stawkę można było obniżyć stosownie do okoliczności danej sprawy.
W konsekwencji wyroku Trybunału, regulacje dotyczące sankcji VAT zostały znowelizowane.
6 czerwca 2023 r. obowiązywać zaczęły nowe przepisy wprowadzone w ramach pakietu SLIM VAT 3.
Nadają one organom uprawnienia do miarkowania sankcji, tj. ustalania jej w sposób uwzględniający charakter i wagę konkretnego naruszenia prawa. Sztywne stawki sankcji zostały zastąpione rozwiązaniem polegającym na ustalaniu kary do wysokości odpowiednio 30, 20 i 15 proc.
Ustawodawca pozostawił organom swobodę w określaniu wysokości sankcji, nadając tej regulacji charakter uznania administracyjnego.
W tym zakresie do ustawy o VAT dodany został art. 112b ust. 2b, zgodnie z którym ustalając dodatkowe zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w ust. 1-2a, naczelnik urzędu skarbowego lub naczelnik urzędu celno-skarbowego bierze pod uwagę:
• okoliczności powstania nieprawidłowości,
• rodzaj i stopień naruszenia ciążącego na podatniku obowiązku, które skutkowało powstaniem nieprawidłowości,
• rodzaj, stopień i częstotliwość stwierdzanych dotychczas nieprawidłowości dotyczących nieprzedawnionych zobowiązań w podatku,
• kwotę stwierdzonych nieprawidłowości, w tym kwotę zaniżenia zobowiązania podatkowego, kwotę zawyżenia zwrotu różnicy podatku, zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe,
• działania podjęte przez podatnika po stwierdzeniu nieprawidłowości w celu usunięcia skutków nieprawidłowości.
Ustawa, z wyjątkami, wchodzi w życie 1 lipca 2023 r.
Radca prawny Aneta Arvati
