Już od czerwca b.r. obowiązują nowe regulacje dotyczące delegowania pracowników w ramach świadczenia usług, od 1 stycznia 2017 r. – minimalna stawka godzinowa dla zatrudnionych na umowach zlecenie. Na etapie prac przygotowawczych są kolejne projekty ustaw, m.in. dotyczące procedury zatrudniania cudzoziemców i pracowników tymczasowych.
Administracja nowego rządu w Polsce planuje wprowadzenie zmian w zakresie prawa pracy. Warto śledzić na bieżąco te propozycje, gdyż nowym obowiązkom zazwyczaj towarzyszą dotkliwe sankcje. Poniżej przedstawiamy aktualne informacje dotyczące wybranych zmian.
Zmiany w zasadach delegowania pracowników w ramach świadczenia usług
Wniesiona przez rząd ustawa wprowadza do polskiego prawa przepisy unijnej dyrektywy o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług. Weszły one w życie 18 czerwca 2016 r. Ich podstawowym zadaniem jest zagwarantowanie odpowiedniej ochrony pracowników delegowanych w ramach świadczenia usług oraz rozszerzenie zadań Państwowej Inspekcji Pracy (PIP).
Ustawa w szczególności określa zasady:
● ochrony pracowników delegowanych na i z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
● kontroli przestrzegania przepisów o delegowaniu pracowników,
● współpracy PIP z właściwymi organami innych państw członkowskich dotyczącej delegowania pracowników,
● transgranicznego egzekwowania administracyjnych kar pieniężnych lub grzywien administracyjnych.
Nowe przepisy mają przede wszystkim umożliwić egzekwowanie minimalnych warunków zatrudnienia w państwie członkowskim, w którym w którym realizowane są usługi świadczone przez pracodawców delegujących.
Taki pracodawca, delegując pracownika do Polski, musi zapewnić mu warunki nie gorsze niż określone w Kodeksie pracy oraz innych przepisach regulujących prawa i obowiązki pracowników. Dotyczy to m.in.: minimalnego wynagrodzenia za pracę, wysokości wynagrodzenia i dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych, norm i wymiaru czasu pracy, urlopu wypoczynkowego czy bezpieczeństwa i higieny pracy.
Minimalna stawka godzinowa dla zatrudnionych na umowach zlecenia
W dniu 7 lipca 2016 r. Sejm przyjął ustawę wprowadzającą minimalną stawkę godzinową. Ustawa zakłada, że od 1 stycznia 2017 r. będzie obowiązywać minimalna stawka godzinowa w wysokości ponad 12 zł dla pracujących na określonych umowach zlecenia oraz umowach o świadczenie usług, w tym samozatrudnionych.
Nowe przepisy przeciwdziałają nadużywaniu umów cywilnoprawnych. Dodatkowo chronią osoby otrzymujące wynagrodzenie na najniższym poziomie.
700 tys. czyli 4,4 proc. zatrudnionych Polaków pracuje wyłącznie na umowach cywilnoprawnych
Dla 400 tys. z nich to dodatkowe źródło dochodu
1,36 mln osób otrzymywało w 2014 r. wynagrodzenie brutto nieprzekraczające płacy minimalnej
Stawka godzinowa nie będzie dotyczyła osób, które same decydują o miejscu i czasie wykonywania pracy i jednocześnie przysługuje im wynagrodzenie prowizyjne. Powodem do wyłączenia spod stawki minimalnej jest także wynagrodzenie w całości uzależnione od rezultatu wykonania zlecenia lub świadczenia usług. W związku z prawem europejskim, nie będzie miała zastosowania również do osób fizycznych – „osób samozatrudnionych”, które wykonują działalność gospodarczą zarejestrowaną w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego.*
* Ma to związek z ograniczeniami wynikające z art. 16 dyrektywy 2006/123/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. dotyczącej usług na rynku wewnętrznym.
Stawka minimalna ma zastosowanie w przypadku:
– umów, o których mowa w art. 734 i art. 750 Kodeksu cywilnego, wykonywanych przez przyjmującego zlecenie lub świadczącego usługi,
– samozatrudnionych, którzy jednoosobowo świadczą usługi dla firm,
– kiedy wykonanie zlecenia lub świadczenie usług w konkretnym miejscu lub czasie wynika z umowy bądź istoty zlecenia / usługi; np. ochrona obiektów, sprzątanie, opieka nad dzieckiem lub osobą niepełnosprawną;
– kiedy w umowie zostaną wskazane np. trzy lokalizacje, których dotyczyć ma świadczona usługa, przy czym o kolejności i czasie realizacji usługi w poszczególnych lokalizacjach będzie decydował sam zleceniobiorca.
Oprócz swobody decyzji o miejscu i czasie wykonania zlecenia lub świadczenia usługi elementem decydującym o wyłączeniu spod stosowania minimalnej stawki godzinowej jest sposób ustalania wynagrodzenia „zleceniobiorcy”.
Nowe regulacje przewidują także zmiany w ustawie o Państwowej Inspekcji Pracy, która będzie mogła kontrolować przestrzeganie obowiązku zapewnienia minimalnej stawki godzinowej. Za naruszenie przepisów o płacy minimalnej przewidziano kary od 1. do 30 tys. zł.
Planowane zmiany w uproszczonym systemie zatrudniania cudzoziemców w Polsce
Trwają prace nad projektem ustawy, która zmieni zasady zatrudniania cudzoziemców w Polsce. Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej przedstawiło do uzgodnień międzyresortowych rozwiązania utrudniające dostęp cudzoziemców do polskiego rynku pracy.
Rząd planuje wprowadzić mechanizmy pozwalających na skuteczniejsze zwalczanie nadużyć w zakresie zatrudniania cudzoziemców na podstawie tzw. uproszczonej procedury. Polega ona na podjęciu pracy krótkoterminowej na podstawie oświadczenia pracodawcy o zamiarze powierzenia pracy.
W tym celu zaproponowano:
– wprowadzenie dwóch dodatkowych typów zezwoleń – na pracę sezonową i krótkoterminową (co uderzyłoby m.in. w Ukraińców pracujących w Polsce),
– wprowadzenie minimalnego wynagrodzenia dla cudzoziemców, którzy posiadają zezwolenie na pracę.
Obecnie obywatele Ukrainy, Białorusi, Armenii, Gruzji, Mołdawii i Rosji, w okresie do sześciu miesięcy w ciągu roku, mogą podejmować w Polsce pracę w każdej branży bez obowiązku uzyskania zezwolenia na pracę. Zatrudnienie takie odbywa się na podstawie oświadczenia o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcowi złożonego przez polskiego pracodawcę i zarejestrowanego w powiatowym urzędzie pracy. W całym 2015 r. było 782 tys. 222 takich oświadczeń o zamiarze powierzenia pracy. Najwięcej obywatelom Ukrainy – 762,7 tys.
Propozycje resortu pracy napotkały duży opór innych ministerstw. W szczególności Ministerstwa Rozwoju, którego zdaniem nie ma konieczności aby tzw. praca krótkoterminowa, czyli niebędąca pracą sezonową, była regulowana w sposób bardziej restrykcyjny niż dotychczas. Innymi słowy, w zakresie nieobjętym przepisami wspomnianej dyrektywy dopuszczalne byłoby pozostawienie odformalizowanej procedury zatrudniania pewnych kategorii cudzoziemców na podstawie zarejestrowanego oświadczenia.
Ostatecznie przyjęto uwagi Ministerstwa Rozwoju i zmodyfikowano projekt. W efekcie nie jest pewne w jakim stopniu zostaną zaostrzone przepisy dotyczące zatrudniania cudzoziemców i ile pozostanie z restrykcyjnych planów resortu pracy.
Autor: Magdalena Wilczewska, radca prawny
