Zgodnie z art. 207 § 1 Kodeksu pracy pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy. Z odpowiedzialności tej nie zwalnia pracodawcę także brak środków finansowych na realizację zadań z zakresu bezpieczeństwa pracy.
Kodeks pracy zobowiązuje pracodawcę do zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy nie tylko osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, ale także osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy. Dotyczy to sytuacji kiedy osoby te wykonują pracę zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę.
Bezpieczne warunki należy zapewnić również:
– osobom prowadzącym na własny rachunek działalność gospodarczą w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę,
– studentom i uczniom nie będącym pracownikami ale odbywającym zajęcia na terenie zakładu pracy. W razie prowadzenia prac w miejscu, do którego mają dostęp osoby nie biorące udziału w procesie pracy, pracodawca jest obowiązany zastosować środki niezbędne do zapewnienia ochrony ich życia i zdrowia.
Przepisy Kodeksu pracy zobowiązują pracodawcę do reagowania na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy przy uwzględnieniu zmieniających się warunków wykonywania pracy.
Pracodawca jest obowiązany przekazywać pracownikom informacje o:
– zagrożeniach dla zdrowia i życia występujących w zakładzie pracy, na poszczególnych stanowiskach pracy i przy wykonywanych pracach,
– zasadach postępowania w przypadku awarii i innych sytuacji zagrażających zdrowiu i życiu pracowników,
– działaniach ochronnych i zapobiegawczych podjętych w celu wyeliminowania lub ograniczenia zagrożeń.
W przypadku możliwości wystąpienia zagrożenia dla zdrowia lub życia pracodawca:
– niezwłocznie informuje pracowników o tych zagrożeniach oraz podejmuje działania w celu zapewnienia im odpowiedniej ochrony,
– instruuje pracowników o konieczności przerwania pracy i oddalenie się w miejsce bezpieczne w przypadku wystąpienia bezpośredniego zagrożenia.
W razie wystąpienia bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia lub życia pracodawca jest obowiązany:
– wstrzymać pracę,
– wydać pracownikom polecenie oddalenia się w miejsce bezpieczne,
– do czasu usunięcia zagrożenia nie wydawać polecenia wznowienia pracy.
Pracodawca jest obowiązany umożliwić pracownikom, w przypadku wystąpienia bezpośredniego zagrożenia dla ich zdrowia lub życia albo dla zdrowia lub życia innych osób, podjęcie działań w celu uniknięcia niebezpieczeństwa – nawet bez porozumienia z przełożonym – na miarę ich wiedzy i dostępnych środków technicznych.
