Został opublikowany nowy dokument strategiczny poświęcony planom rozwoju energetycznego Polski. “PEP2040” ma być kompasem dla przedsiębiorców, samorządów i obywateli w zakresie transformacji polskiej gospodarki w kierunku niskoemisyjnym. Jednak do jego zatwierdzenia jeszcze długa droga. Strategia ma być opiniowana przez różne instytucje rządowe i eksperckie, aż w końcu trafić do Rady Ministrów. Przedstawiamy jego główne założenia.
Polska popiera komunikat Komisji Europejskiej ws. Europejskiego Zielonego Ładu, który zakłada osiągnięcie przez UE do 2050 r. neutralności klimatycznej. Mimo to nadal jest w dużej mierze zależna od paliw węglowych. Naczelnym postulatem polskiego rządu jest tzw. sprawiedliwa transformacja, czyli taka która uwzględnia punkt startowy, społeczny kontekst transformacji oraz przeciwdziałanie nie równomiernemu rozkładowi kosztów pomiędzy państwa, bardziej obciążającemu gospodarki o wysokim wykorzystaniu paliw węglowych.
Nowa polityka energetyczna Polski przewiduje, że do 2040 r. ponad połowę mocy zainstalowanych będą stanowić źródła zeroemisyjne ze szczególnym uwzględnieniem morskiej energetyki wiatrowej i elektrowni jądrowej. Mają to być dwa strategiczne nowe obszary i gałęzie przemysłu dla Polski.
Obecnie najszybciej rozwijającym się sektorem OZE w Polsce jest fotowoltaika, co związane jest z postępującym spadkiem kosztów i systemem wsparcia.
Nowa „Polityka energetyczna Polski do 2040 r.” (PEP2040) została oparta na 3 filarach:
I. sprawiedliwa transformacja – pod tym terminem kryje się transformacja rejonów węglowych, ograniczenie ubóstwa energetycznego. rozwój nowych gałęzi przemysłu związanych z OZE i energetyką jądrową.
II. zeroemisyjny system energetyczny – budowa i rozwój instalacji morskiej energetyki wiatrowej, budowa ośrodków energetyki jądrowej, wsparcie dla energetyki lokalnej i obywatelskiej.
III. dobra jakość powietrza – wspieranie zmian poprzez transformację ciepłownictwa, elektryfikację transportu, kampania rządowa “Dom z Klimatem” – wsparcie dla budownictwa ogrzewanego ekologicznym źródłem ciepła, właściwa termomodernizacja, wykorzystanie energii słonecznej, zbieranie deszczówki z terenu całej posesji, używanie naturalnych, w pełni odnawialnych surowców w budownictwie.
Katalog priorytetów dla polskiej polityki energetycznej:
– W 2030 r. udział węgla w wytwarzaniu energii elektrycznej nie będzie przekraczać 56%. Gaz ziemny będzie paliwem pomostowym w transformacji energetycznej.
– Energetyka wiatrowa na morzu wdrożona zostanie od 2025 r., a moc zainstalowana osiągnie: ok. 5,9 GW w 2030 r. ok. 8-11 GW w 2040 r.
– Wzrost udziału OZE we wszystkich sektorach i technologiach. W 2030 r. udział OZE w końcowym zużyciu energii brutto wyniesie co najmniej 23% − nie mniej niż 32% w elektroenergetyce (głównie en. wiatrowa i PV) − 28% w ciepłownictwie (wzrost 1,1 pp. r/r) − 14% w transporcie (z dużym wkładem elektromobilności)
– Nastąpi istotny wzrost mocy zainstalowanych w fotowoltaice ok. 5-7 GW w 2030 r. i ok. 10-16 GW w 2040 r.
– Wzrośnie efektywność energetyczna – na 2030 r. określono cel 23% oszczędności energii pierwotnej vs. prognoz PRIMES2007.
W 2033 r. uruchomiony zostanie pierwszy blok elektrowni jądrowej o mocy ok. 1-1,6 GW. Kolejne bloki będą wdrażane co 2-3 lata, a cały program jądrowy zakłada budowę 6 bloków.
Szereg działań zostanie nakierowanych jest na poprawę jakości powietrza, m.in.: − rozwój ciepłownictwa systemowego (4-krotny wzrost liczby efektywnych systemów ciepłowniczych do 2030 r.) − niskoemisyjny kierunek transformacji źródeł indywidualnych (pompy ciepła, ogrzewanie elektryczne) − odejście od spalania węgla w gospodarstwach domowych w miastach do 2030 r., na obszarach wiejskich do 2040 r. − zwiększenie efektywności energetycznej budynków − rozwój transportu niskoemisyjnego, w szczególności dążenie do zeroemisyjnej komunikacji.
Najbardziej oczekiwane innowacje w energetyce obejmują: − technologie magazynowania energii − inteligentne opomiarowanie i systemy zarządzania energią − elektromobilność i paliwa alternatywne − technologie wodorowe.
Budowa Baltic Pipe, strategicznego projektu infrastrukturalnego mającego na celu utworzenie nowego korytarza dostaw gazu na rynki europejskie. Inwestycja umożliwi transport gazu z Norwegii na rynki duński i polski, a także do użytkowników końcowych w sąsiednich krajach.
Transformacja energetyczna z pieniędzy UE
Instrument finansowy Next Generation EU ma na celu odbudowę unijnej gospodarki po pandemii. Jego wartość to 750 miliardów euro (⅔ w dotacjach, ⅓ w preferencyjnych pożyczkach). Kluczowym elementem pakietu mają być środki przyznane na transformację energetyczną, przeprowadzoną na podstawie koncepcji Europejskiego Zielonego Ładu.
Największym beneficjentem pomocy będą Włochy (81,8 mld euro w formie dotacji oraz 90,9 mld euro w formie pożyczek) i Hiszpania. Dla Polski przewidziano 37,7 mld euro w formie dotacji oraz 26,1 mld euro w formie pożyczek. Bezpośrednio wsparciem dla niskoemisyjnej energetyki ma być Fundusz Sprawiedliwej Transformacji, którego największym beneficjentem będzie Polska i jej węglowe regiony. Ostatnie doniesienia dotyczące budżetu Next Generation EU, kształtują pomoc na wysokości 40 miliardach euro. Z tej kwoty 8 mld euro miałoby przypaść Polsce.
Więcej o dokumencie Polityka energetyczna Polski do 2040 r.
